กรุงกบิลพัสดุ์ = ชื่อเมืองหลวงของแคล้นสักกะ เป็นเมืองของพระเจ้าสุทโธทนะพระราชบิดาของเจ้าชายสิทธัตถะ ปัจจุบันอยู่ในเขตประเทศเนปาล ติดชายแดนตอนเหนือของประเทศอินเดีย
คาถาพัน = บทประพันธ์เรื่องมหาเวสสันดรชาดกที่แต่งเป็นภาษาบาลีล้วน ๆ พันบท เรียกการเทศน์มหาเวสสันดรชาดกที่เป็นคาถาล้วน ๆ อย่างนี้ว่า เทศน์คาถาพัน
จุติ = เคลื่อน เปลี่ยนสภาพจากกำเนิดหนึ่งไปเป็นอีกกำเนิดหนึ่ง มักใช้แก่เทวดา
ดาวดึงส์สวรรค์ = ชื่อสวรรค์ชั้นที่ 2 แห่งสวรรค์ 6 ชั้น มีพระอินทร์เป็นผู้ครอง
ทศบารมี = บารมี 10 ประการ ได้แก่ ทาน ศีล เนกขัมมะ ปัญญา วิริยะ ขันติ สัจจะ อธิษฐาน เมตตา อุเบกขา
เนรเทศ = บังคับให้ออกไปเสียจากประเทศหรือถิ่นที่อยู่ของตน
บุตรทารทาน = การให้ทานโดยสละบุตรและภรรยา (ทาร)
ปิยบุตรทาน = ให้ลูกรักเป็นทาน
ฝนโบกขรพรรษ = ฝนที่มีสีแดง ฝนชนิดนี้กล่าวไว้ว่าใครอยากจะให้เปียก ก็เปียก ถ้าไม่อยากให้เปียกก็ไม่เปียก เหมือนน้ำตกลงบนใบบัว
พิสดาร = กว้างขวาง ละเอียดลออ (ใช้แก่เนื้อความ) แปลก พิลึก (ปาก)
มหาชาติ = เรียกเวสสันดรชาดกว่า มหาชาติ การเทศน์เรื่องมหาเวสสันดรชาดกเรียกว่า เทศน์มหาชาติ
ยมกปฏิหาริย์ = ปาฏิหารย์ที่แสดงเป็นคู่ ๆ เป็นปาฏิหารย์ที่พระพุทธเจ้าทรงกระทำที่ต้นมะม่วงซึ่งเรียกว่า คัณฑามพฤกษ์ คือทรงบันดาลท่อน้ำท่อไฟจากส่วนของพระกายเป็นคู่ ๆ กัน
ลาผนวช = มีความหมายาเดียวกับลาสิขา คือลาสึก ลาจากเพศสมณะ
สัตตสดกมหาทาน = การทำทานครั้งใหญ่โดยให้สิ่งของ 7 อย่าง อย่างละ 700 ได้แก่ ช้าง ม้า รถ สตรี แม่โคนม ทาสชาย ทาสหญิง
อนุโมทนา = ยินดีตาม ยินดีด้วย พลอยยินดี
อานิสงส์ = ผลแห่งกุศลกรรม ผลบุญ ประโยชน์
อาศรม = ที่อยู่ของนักพรต
No comments:
Post a Comment